Yrd. Doç. Dr. Gürsoy Solmaz

Yrd. Doç. Dr. Gürsoy Solmaz

[email protected]

VARLIK GAZETESİNE GÖRE CEMAL PAŞA'NIN TİFLİSTE ŞEHİT EDİLİŞİ VE ERZURUM'A GETİRİLİŞİ

09 Haziran 2013 - 18:02

 Kazım Karabekir komutasında icra edilen Doğu Harekatımız başarıyla neticelendi.(1920)Bundan sonra Kazım Karabekir Sarıkamış'ta  "VARLIK" adıyla bir gazete çıkarmaya başladı.İşte bu gazeteye göre Ermenilerin Tiflis'te şehit ettikleri Cemal Paşa ile ilgili haber şöyledir. 

 
 31 Temmuz 1922 Pazartesi (Sayı:69) tarihli Varlık gazetesinde “Alçakça Bir Cinayet Daha:  Cemal Paşa Öldürüldü” haberi yer almıştı. 
:
Varlık Gazetesi Cemal Paşa Hazretlerinin Cenaze Merasimi ile ilgili olarak da şöyle yazıyordu.
 “Kars’tan hareket eden tren Sarıkamış’a gelmiştir. Sarıkamış’a gelen siyah kurdelâlarla süslü trenin vagonları açılmış, çıkarılan tabutlar hocanın yaptığı duadan sonra omuzlarda Erzurum trenine nakledilmiştir. Nakil sırasında başları miğferli askerler ve Sarıkamış’taki şehit yavruları alayın iki tarafında yer almışlardır .
        Cemal Paşa’nın ve yaverlerinin cenazesi Tiflis Gümrü yolu Kars’a getirilmiş ve istasyonda birikmiş yüzlerce kişi, zabitler ve askerler tarafından karşılanmıştır. Yapılan duayı müteakip Kars şehri namına hazırlanan çelenkler vagonlara konmuş ve tren Sarıkamış’a hareket etmiştir .
        Cenazeler daha sonra trenle Erzurum’a getirilmiştir. Varlık Gazetesi Erzurum’daki törenle ilgili olarak şunları yazmıştır: “Taşnak kurşunları ile şehit edilen Cemal Paşa ile yaverleri Nusret ve Süreyya Beylerin Erzurum’a getirilen cenazeleri istasyonda Vali Sabit Efendi askeri erkan ve ümera yüzlerce ahali asker ve mektepliler tarafından istikbâl edilmiştir. Pek muazzam tertip edilen cenaze alayına bir batarya top ile bir bando mızıka refakat ediyordu. Meşayih ve dedegân tarafından tekbir alınmakta idi. 
Şehitlerin Türk bayraklarına sarılmış tabutları milletin üzerinde aheste aheste gidiyordu. Kars Kapısı’ndaki kabristanda merhum Hafız Hakkı Paşa’nın kabri yanında hazırlanan mahalle muvasalat edilerek milletin son tazim ve hürmet vazifesini yaptığı muazzez şehitler ebedi istirahatgâhlarına tevdi edilmiştir. 
     Vali Sabit Beğ Efendi tarafından baliğ bir nutuk irad edilerek şehitlerin ruhlarına fatihalar ithaf olunmuştur. Yüzlerce kalbin bir niyazı şeklinde çıkan âmin sesleri Dergâh-ı Kibriya’ya ref edilmiş ve hüzün ve elemle dolmuş insanlar, yavaş yavaş oradan ayrılmışlardır. Şehit Cemal Paşa’nın mezar taşına yazılacak kitabenin milletimiz için intibah-ı mucib olacak bir surette yazılması için Erzurum’da müsabaka konmuştur. Müsabaka 5 Teşrin-i Evvel(Ekim)’e kadar devam edecektir
    Varlık’da Cemal Paşa Ve Yanındakilerin Defni Hakkında 13 Eylül (1338/ 1922 ) tarih ve Pazartesi günkü yayınında da aşağıdaki haberler yer almıştır.
     Şehitlerin Erzurum’da Tedfin (Cenaze) Merasimi
     Tiflis’te Taşnak kurşunlarıyla şehit edilen Cemal Paşa ve yaverleri Nusret ve Süreyya beylerin cenazeleri Gümrü-Tiflis yoluyla Sarıkamış’a geçen Çarşamba günü hususi bir trenle geldi. Sarıkamış’ta trenden trene nakilde yapılan merasimi geçen sayımızda yazmıştık.
      Sarıkamış’tan aldığımız malumata göre cenazelerin trene muvasalatında istasyonda birikmiş yüzlerce ahali ve zabitan ve asker tarafından tekbirlerle karşılanmıştır. Edilen duayı müteakip Kars şehri namına hazırlanan çelenkler… ve tren Sarıkamış’a hareket etmiştir.
       Perşembe günü Erzurum’a muvasalat eden treni istasyonda Vali Sabit Efendi, Merdan Rüştü Paşa Hazretleri, mülki ve idari erkan ve ümera, yüzlerce ahali, asker ve mektepliler tarafından karşılandı.
Pek muazzam tertip edilen cenaze alayına bir batarya top ile bir bando mızıka refakat ediyordu. Meşayih ve dedegân tarafından tekbir alınmakta idi.
Şehitlerin Türk bayrağına sarılmış tabutları milletin omzunda aheste aheste gidiyordu.
Kars Kapısındaki kabristanda merhum Hafız Hakkı Paşa’nın yanında hazırlanan mahalle muvasalat edilerek milletin son tezim ve hürmet vazifesini yaptığı muazzez şehitler ebedi istirahatgahlarına tevdi’ edilmişlerdir.
Vali Sabit Beyefendi tarafından beliğ bir nutuk irad edilerek şehitlerin ruhlarına fatihalar ithaf edildi.
Yüzlerce kalbin bir niyazı şeklinde çıkan (âmin) sesleri bergah-ı kibriyaya ref’ edilmiş ve hüzn-ü elemle dolmuş insanlar yavaş yavaş oradan ayrılmışlardır.
Şehit Cemal Paşa’nın mezar taşına yazılacak kitabenin milletimiz için intihabı mucib olacak bir surette yazılması Erzurum’da müsabakaya konulmuştur. Müsabaka teşrin-i evvele kadar devam edecektir.
     22 Temmuz gecesi Tiflis’te feci bir surette hayatlarına hateme çekilen şehitlerin orada yapılan muazzam merasimi müteakip cenazeleri mescide götürülerek Cemal Paşa merhumun Avrupa’da bulunan ailesinden, son arzuları hakkındaki cevabın gelmesine intizar edilmiştir. Cevabın vürudu üzerine Sarıkamış’tan gönderilen hususi bir trenle cenazeler Tiflis’ten memlekete getirilmiştir."

Varlığı pek az bilinen bu gazetemizin ilgili ve ilginç yazdıkları böyle..

FACEBOOK YORUMLAR

YORUMLAR

  • 0 Yorum