Yavuz Donat'ın Erzurum izlenimleri

 
ERZURUM
Geçen hafta Çukurova'daydık... Gömlekle geziliyordu... Mersin'de denize giriliyordu. Erzurum... Palto giyilmeye başlanmış... Biz ceketle geldik... "Bırrr..." Soğuk mu soğuk... Hele gece... Buz... Eksi 3.
Erzurumlu kar bekliyor... "Beyaz altın... Bereket."

 

Palandöken... Kayak merkezi... Oteller hazır... Bölge tertemiz.
3 Aralık Cumartesi... "Kayak sezonu" törenle açılacak.
Şehirde... Heyecanlı bir bekleyiş var... "Nedenini" Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Sekmen'den dinleyelim:
- Erzurumlu istiyor ki... Açılış töreninde bembeyaz karların üzerinde "Oltu siyahı" bir de araç olsun... Togg... Gururumuz.

***
Teşekkür
Mehmet Sekmen, "Heyet halinde Ankara'ya gideceğiz" dedi:
- Gururumuz okşandı... Yerli ve milli aracımız... "Oltu siyahı" sözü duyulunca pek çok Erzurumlu sevincinden ağladı... Cumhurbaşkanımız Sayın Erdoğan'a teşekkür edeceğiz... Togg fabrikasına da gideceğiz... Yine teşekkür için.

***

Hediye
Hediyeler hazır... Oltu taşı tespih... Bu bir "set."
Kutuda... Tespihin yanı sıra... Kol düğmesi de var... Kravat iğnesi de.
Ayrıca... Hanımefendi için... Küpe... Yüzük... Ve kolye... Hepsi "Oltu taşı."

***
Togg gururu
Rüstem Paşa Kervansarayı... 2 katlı... Kanuni Sultan Süleyman'ın sadrazamı Rüstem Paşa yaptırmış... 1561.
Şimdi... Erzurum'da "ticaretin kalbinin attığı" turistik bir merkez.
Girişinde... "Rüstem Paşa Bedesteni...
Taşhan" yazılı.
Yabancı ve yerli turistin "olmazsa olmaz" uğrak yeri.

Tertemiz... Işıl ışıl.
"Oltu taşından" yapılan ürünlerin satıldığı dükkânlar.
Hüner Oltu Taşı... Şaheser Oltu Taşı... Macit Oltu Taşı... Işıltı Oltu Taşı... Siyah İnci Oltu Taşı... Tabelaların hepsinde "Oltu taşı."
Tuna Oltu Taşı... Muhammet Yağmur... Dedi ki:
 

- Otomobil de bizim, taş da bizim... Heyecandan gece uyku tutmadı... Almak şart oldu... Bütün beklentimiz uygun şartlarla kredi.
Esnaftan kimi "İlk otomobil bir Oltuluya satılsın" diyor... Taşhan'da "Oltulu" çok.
Kimi... "ÖTV'nin düşük tutulmasını" istiyor.
Hilal Oltu Taşı... Aykut Şahin:
- Oltu siyahı Togg almak boynumuzun borcu.
Gözde Oltu Taşı... Muhittin Beyit:
- Gururlandık... Ailece sevindik... Alacağım almasına ama... 4 çocuk... İkisi üniversiteyi bitirdi... İkisi üniversitede okuyor... Biraz elim rahatlasın o zaman alırım.

***
Oltu'da bayram
Erzurum'un 30 bin nüfuslu ilçesi... Hayvancılık... Tarım... Orman ürünleri... Madencilik... "Oltu taşının" anavatanı.
Tarihi bir yerleşim yeri... Milat öncesine uzanan derinlik.
Urartular... İskitler... Persler... Selçuklular... Osmanlılar.
"Togg... Oltu siyahı" denildi ya... Oltu uçuyor... Oltulu düğün bayram yapıyor.

"Kutlama." 3 gün 3 gece... Konserler.
Belediye... Yemek dağıttı... "3 gün boyunca"
Halk sevinçli... "Yerli ve milli aracı almak isteyen çok."

Kimi "Şimdi herkes Oltu ilçesini bilecek, tanıyacak" diyor... Kimi "Oltu'ya turist gelecek" diye seviniyor.
Necmettin Taşçı... Belediye Başkanı... "Oltu olarak mutluyuz, gururluyuz" diyor:
- Togg... Moralimizi yükseltti... Ülkemizin geleceğine güvenimiz arttı... En az 100 otomobil sipariş edeceğiz.

***
Lütfü Yücelik
İşadamı... Aşkale Çimento'nun sahibi... Vergi rekortmeni.
1991-2022... Erzurum Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı.
"Başkanlığı" kendi isteğiyle bıraktı... İşleri yoğun.
Sohbet ettik... Dedi ki:
- Otomobilimi değiştireceğim... Gün sayıyorum... Togg alacağım... Oltu siyahı... Bize o yakışır... Erzurumlunun gururu okşandı.
Bu sözleri o kadar çok Erzurumludan dinledik ki.

***
Cemevi
Yıldızkent... Erzurum'un yeni ve yükselen yerleşim yeri... İstanbul'un Ataşehir'i, Ankara'nın Çayyolu gibi.
Erzurum'da 1 milyona, 1.5 milyona daire alabilirsiniz.
Ama Yıldızkent'te... 2.5 milyon lira.
Geniş caddeler... Parklar... Çok katlı apartmanlar... Siteler.
Yıldızkent'te gezerken... Yepyeni bir yapı gördük... Anacadde üzerinde:
Hz. İmam Hüseyin Erzurum Cemevi.
Tebrikler... Erzurum'a yakışmış... Burası Alevi nüfusun yoğun olduğu bir semt... Alevi kardeşler memnun.
Girdik... Gezdik... Kütüphane... Yönetim odası... Kurslar için ayrılmış 4 derslik... Konferans salonu... Yemekhane... Gasilhane.
Cem salonu... Oldukça büyük.
Duvarlarda resimler... Altlarında da yazı.
Mevlana... Her ne olursan ol, yine gel.
Hacı Bektaş-ı Veli... Eline, beline, diline sahip ol.
 

Yunus Emre... İlim ilim bilmektir... İlim kendin bilmektir... Sen kendin bilmezsen... O nice okumaktır.
Cemevi... İhtiyaçtı... Yapılmış... Çok da iyi olmuş.

***

En iyisi kuzine
Erzurum bir destan... Anlatılacak çok şey var... Pazartesi devam.
Gelmişken... Fıkra kitapları da aldık... Erzurum fıkraları... Birini Sayın Cemil Çiçek'e hediye edeceğiz... "Erzurum hatırası" Oltu taşı tespihle birlikte.
Televizyon muhabiri Erzurum'a gelmiş... Yaşlı teyzeye sormuş:
- Global ısınma hakkında ne düşünüyorsunuz?
- Gözel gızım... En iyisi kuzine.
Unutmadan... Sobacılar çarşısına da gittik elbette... Önümüz kış... Soba, kuzine satışları ne durumda?

ERZURUM

Palandöken... Kayak pisti uzunluğu... Vali Okay Memiş, "90 kilometreye yaklaştı" dedi:
- Ejder pisti... Kesintisiz 15 kilometre. 3 bin 200 metre yükseklikten kaymaya başlıyorsunuz... 2 bin 200 metreye kadar kayıyorsunuz.
Gece... Işıklandırılmış pist... 14 kilometre.

Erzurum'da... Herkes aynı şeyi söylüyor:
- Burnumuza kar kokusu geliyor. Geçen sezon, bir milyon turist gelmişti... Yerli, yabancı.
Bu sezon ise... Erzurum hedef büyüttü... Vali Okay Memiş dedi ki:
- Yeni oteller açıldı... İki milyon turist bekliyoruz.

***
Eğitim
Vali Okay Memiş, iki projeye kilitlenmiş... İddialı projeler.
ERBAP... Erzurum'da Başarıyı Artırma Projesi.
ERDEM... Erzurum'da Değerler Eğitimi.
Vali Memiş, okul okul dolaşıyor... Öğretmenlerle konuşuyor... Sorunları çözüyor.
Liseye giriş sınavında dört yıl önce Erzurum 63'üncü sıradaydı... Şimdi ilk 10 il arasında.
 

Başarıya ödül... Düşük performanslı okul yöneticisi görevden alınıyor.
Erzurumlu... Valisinden memnun.

***
Ekmek... Su... Otobüs... Ve belediye
Gezerken... Şehrin değişik yerlerinde... Alt-üst geçitlerde, "Türkiye'nin en ucuz suyunu Erzurum kullanıyor" yazılarını gördük.
Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Sekmen'e sorduk:
- Su... Kaç lira?
- Bir yıldır yüzde 25 indirimli su veriyoruz... Bir metreküp su... Yani bir ton... Yedi lira 74 kuruş... Her şey dâhil... KDV de.
Şehir içi ulaşımda da bir ay önce "yüzde 20" indirim yapılmış.
 

Öğrenciye indirim daha fazla... "Yüzde 40."
Halk ekmek... 230 gram... 2.5 lira... Bugün yarın o da inecek... 2.25'e.
Mehmet Sekmen, halkın içinde... İlçelerde... Köylerde... Şantiyede.

***
Sokak ne diyor?
Erzurum merkezde... Aşkale... Hınıs, Horasan, Narman, Pasinler... Her yerde... Halk, Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Sekmen'i görünce... İki konu söylüyor:
 

Birincisi... İş istiyor... Kendisine... Veya çocuğuna.
İkincisi... Soran sorana... "Başkanım... Erzurumspor ne olacak?"

***
Cağ kebap
Otelleri dolaştık... Yeni oteller yapılıyor... Yatak sayısı giderek artıyor. Erzurum'da turizm Antalya'dan çok farklı.
Antalya'daki sistem... Her şey dâhil. Turist, otelden pek çıkmıyor... Üç öğün yemek otelde.
Erzurum'da her şey dâhil diye bir uygulama yok... Turist, şehre iniyor... Cağ kebap yiyor... Alışveriş yapıyor... Taş Mağazalar... Rüstem Paşa Bedesteni... Turistlerin uğrak yerleri.
Uçaklar... Daha şimdiden dolu.
Unutmadan... Cağ kebapçı sayısında artış var... Bazı kebapçılar, şube açmaya başlamışlar.
Yerli... Yabancı... Cağ kebap yemeden dönmüyor.

***
Beyaz altın
Halk arasında yaygın bir söz var:
- Kar 7 defa dağa (Palandöken'in zirvesine) yağar... Sonra da bağa. (Şehir merkezine.)
Dağa... 7 kez yağmış... Şimdi sıra şehirde... Palandöken'in pistlerinde.
Kar yağışı gecikirse... Ne olacak?
Büyükşehir Belediye Başkanı, Mehmet Sekmen "Sorun yok" dedi:
- Aralık'ta sezon başlayacak... Bütün pistlerde kayak yapılacak.
Belediye... Her olasılık için hazırlıklı... Geçen sezonun sonunda kar depolandı.
Dağda... Güneş almayan üç yer... Kar deposu. Üzeri örtülü.
 

Kar yağışı gecikirse... Depolanmış kar, kayak merkezine dökülecek... Bütün pistlere.
Erzurum hazır... Yatak kapasitesi 10 bin... Ve kar... Dadaş'ın söylemiyle, "beyaz altın" Erzurum'a çok yakışıyor.

***
İşte seçmen
Seçim... Siyaset... Gündem... Kamuoyu... Anket.
Aziziye... Yakutiye... Çarşı, pazar... Gezdik... Sorduk.
Toplum... Meclis'te değişim istiyor... Büyük değişim... Sanki sözleşmiş gibiler: "Milletvekillerinin çoğu değişsin."
Çok kişiden şunları dinledik: "Kimse lidere yük olmasın... Halkın desteklemediği kişiler aday gösterilmesin."
 

Hatır... Gönül... Dostluk... Aday belirlemede, ölçü olmasın... Kimse korunup, kollanmasın.

***
Sağlık turizmi
Sağlık altyapısı mükemmel... Şehir Hastanesi... Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi... Erzurum Üniversitesi Hastanesi.
Komşu illerden... Komşu ülkelerden hasta geliyor.
Gürcistan... İran... Azerbaycan'dan tedavi için Erzurum'a gelen çok.
Sağlık turizmi, Erzurum için yeni bir gelir kaynağı.

***
Çay içtik... Fıkra dinledik
Emre Koç... Fahrettin Taşkesenlioğlu... Ömer Faruk Akıncı... Hakkı Hınıslıoğlu... Diğer dostlar... Erzurum kazan, biz kepçe... Dolaştık durduk.
Nereye gitsek, kime selam versek... Hemen çay geliyor.
Erzurumlu alışmış... Kimi günde 20 bardak çay içiyor, kimi 30 bardak, 40 bardak.
Belki 10 bardak çay içtik... İçerken de Erzurum fıkraları dinledik.
Adamın karısı ölmüş... İki gözü iki çeşme.
Hısım, akraba... Eş, dost... Yalnız bırakmamışlar... Teselli etmişler.
Haftalar geçmiş... Adam hala kederli... Yüzü hiç gülmüyor.
"Dadaş" demişler:
- Bırak artık üzülmeyi... Ölenle ölünmez ki.
Adam, "Karımın ölmesine üzülmirem" demiş:
- Ezrail, bizim evin adresini öğrendi... Evimin gapısını tanıdi... Ben asıl ona yaniram.

***
Doğu'daki yıldız
Vali Okay Memiş, "Hedefimiz yıldız şehir" dedi:
- Doğu'da yeni bir yıldız doğuyor... İşsizliğin yaşanmadığı bir şehir olacağız.
Gezdik... Gördük... Erzurum gelişiyor... Değişiyor.
Yarın... Dadaşlar diyarından son notlar.

ERZURUM

Alçaklık... Hainlik... Kalleşlik...
Lanetle, nefretle kınıyoruz. Hedef belli... Atatürk'ün modern ve giderek büyüyen Türkiye'si.
Alçakların geldikleri yer... Eğitim verenler... Besleyenler... Büyütenler... Belli.
Alçakça saldırıdan sonra kaçmayı planladıkları ülke de belli.
Şimdi... "Çifte standartlı... İkiyüzlü" Batı'dan kınama mesajları gelmeye başladı. Hepsi de, timsahın gözyaşları.
Alçaklar... Başaramayacaklar.
Ülkemiz... Büyük Türkiye... Uygarlık yolunda, dev adımlarla ilerlemeye devam edecek.
Milletçe başımız sağ olsun.

***
Zevzekliğin önlenemez yükselişi
Rüstem Paşa Bedesteni (TAŞHAN)... Oltu taşı tespih, kolye, yüzük, bileklik, küpe satılan dükkânlar... Esnaf, bize soruyor:
- Togg... Oltu siyahı... Yerli ve milli... Ama eleştiren de var... Buna üzülüyoruz... Siz ne düşünüyorsunuz?
Cumhuriyet Caddesi... Şehrin nabzının attığı yerlerden... Yine bir dadaş... Soruyor:
 

- Koskoca adam... Üstelik de bir yerde başkan... Demiş ki, "Ekmek aptalların temel gıdası." Ayıptır... Günahtır... Siz ne diyorsunuz?
Saraybosna Caddesi... Terminal Caddesi... Geziyoruz.
Dadaşlar... Tepkililer... Soran sorana:
- Kahraman ordumuza iftira edildi... 'Devletimizin uyuşturucu ticareti yaptığı' söylendi... Sizin görüşünüz nedir?
İşte Erzurum... İşte kamuoyu.

***
Hassas konular
Muhammet İspirli... 40 yıllık gazeteci... Anadolu Ajansı'ndan emekli... Mesleğe devam ediyor.
"Erzurumlu bazı konularda çok duyarlı" diyor.
- Vatan... Millet... Din... Ordu... Devlet... Ulusal konular... Kültürel değerler... Halk böyle konularda aşırı hassas... En ufak bir densizliğe tahammül edemiyor... Öfkeleniyor... Tepki gösteriyor.
Sadece Erzurumlu mu? Kayserili de böyle... Kütahyalı da... Balıkesirli de.

***
Sobacılar Çarşısı
Erzurum'da doğalgaz var... İlçelere de doğalgaz gidiyor... Taşıma yoluyla.
Evler doğalgaz ile ısıtılmaya başlanınca... Soba... Odun... Kömür satışları azaldı.
Yine de soba alan az değil... Özellikle de köylü alıyor... Ve Suriyeli sığınmacılar... Afganlar.
Sobacılar Çarşısı esnafı Bünyamin Taştan, "İşler biraz düştü ama buna da çok şükür" diyor.
Şark Ticaret... Cesimi Topal... Çarşının eskilerinden... Dinliyoruz:
Yaşım 70... 10 yılını çocukluğa sayarsak... 60 yıldır sobacıyım.
Kuzine, bin 300 lira... İki sene önce 600'e satıyordum... Malzeme fiyatları başını almış gidiyor.
Kömür sobası... 800 liraydı... Şimdi bin 600 lira... Bu paraya satmaya utanıyorum... Ama elden ne gelir?
 

Cumhurbaşkanımızdan bir isteğimiz var... BAĞ-KUR emeklisinin maaşını artırsın.
Çarşıda... Dikkatimizi çekti... Semaver satışları iyi.
60 liraya da semaver var... 250 liraya da.
Erzurumlu... Semaverde demlenen çayı daha çok seviyor.

***
Ekmek... 'Nimet'
Sobacılar Çarşısı'na giderken... Yolun sağında bir lokanta:
Aşiyan... Kebap... Çorba... Güveç.
Tertemiz... Ucuz... Çarşının içinde... Esnaf lokantası.

Tam ekmek... Tavuk şiş... 25 lira.
Tam ekmek... Kebap... 25 lira.
Muhammet İspirli, "Halkımız ekmeği çok sever... Bizde çok ekmek yenilir" diyor... Ve devam ediyor:
- Ekmek nimettir... Ekmek yiyene aptal denilir mi? Ekmeğe söz edilir mi? Allah'ın gücüne gider... İnsan olan ağzından çıkan söze dikkat eder.

***
Kırsal kesim... Halinden memnun
Tarım... Ve hayvancılık... Çok önemli... Bölgenin gelir kaynağı.
Vali Okay Memiş... Halkın içinde... Sokakta... Köyde... Çiftlikte... Traktörde... Üretimi artırmanın peşinde... Dinliyoruz:
Türkiye'de... En geniş mera arazisi Erzurum'da... Ülkemizin toplam merasının yüzde 11'i burada.
Bir milyona yakın büyükbaş... Küçükbaşta ise bir milyonu geçtik.
Yem bitkisi... Pahalı... Onun için köylüye yem bitkisi tohumu veriyoruz... Çuval çuval.
Soğuk süt zinciri kurduk... Bakanlık, valilik, belediye, borsa işbirliği... 20 ilçede, iki bin köy ve mezrada, süt depolanıyor... Soğuk süt tanklarında.
 

Her ay köylünün hesabına para yatırılıyor... Kırsal kesimde yaşayanlar memnun... Ceplerine para girmeye başladı.

***
Dönüşüm
Erzurum'a her gelişte, Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Sekmen'e sorduğumuz ilk soru:
- Kentsel dönüşüm nasıl gidiyor?
 

Gezdik... Gördük... Başkan da anlattı... "İyi gidiyor."
Yılda iki bin konut dönüşüyor.
Dönüşüm, sosyal konut ağırlıklı... Garibanlar... Orta halliler... Düzgün konuta kavuşuyorlar.

***
Tebrikler
Kaynak yaratmak... Kaynağı yönetmek... Önemli konu.
Sezar'ın hakkı Sezar'a... Mehmet Sekmen'in hakkını teslim etmek şart.

Büyükşehir Belediyesi bütçesinin yüzde 70'i yatırıma harcanıyor.
Bu oran... Yüzde 75'e çıkarılmaya çalışılıyor.
Erzurum... Bütçeden, kişi başına düşen yatırımda Türkiye birincisi... Altı yıldır... Ödül alıyor.

***
Fıkra
Erzurum'da o kadar çok fıkra dinledik ki...
Erzurumlu genç askere gitmiş... Hastalanmış... Askeri hastaneye yatmış.
Bir gün... Komutan, hastaneyi ziyaret etmiş.
"Evlatlarım" demiş... "Neyiniz var?"
Birinci asker:
- Ülserliyim komutanım.
İkinci asker:
- Bronşitliyim komutanım.
Üçüncü asker:
- Faranjitliyim komutanım.
Ve... Dördüncü asker:
- Erzurumluyum komutanım... Horasan ilçesinden.

***
Veda ederken
Erzurum... Yiğidin harman olduğu diyarlardan.
Bin yıllık Türk-İslam kenti.
Sırtını Palandöken Dağları'na dayamış, kadim şehir.
Şimdi... Sanayileşmenin peşinde... 25 yeni fabrika kuruluyor... İlk hedef beş bin istihdam.
Seçim... Siyaset... Konuşuluyor elbette... Ama kavga etmeden... Ses yükseltmeden.

Kaynak: Sabah Gazetesi